Opnieuw mocht ik deelnemen aan een LS Sterrenthriller leesclub van Luitingh-Sijthoff. Op Facebook werd een aankondiging gedaan voor de heruitgave van Het dossier van Anya Niewierra en niet veel later kreeg ik bevestiging van deelname. Mijn recensie:

Het verhaal

In Het dossier van Hebban Thrillerprijs-winnaar Anya Niewierra overleeft de 46-jarige weduwe Josta Bresse een aanslag op haar leven en vermoedt al snel een relatie met haar werk als kunstvervalser voor het DDR-regime, 25 jaar eerder.
Ze gaat daarop op zoek naar haar ex-collega’s. De Stasi bracht de groep kort vóór de val van de muur naar de beruchte gevangenis Hohenschönhausen voor ondervraging. Reden: de diefstal van het dossier waarin de ddr-top haar geheime vervalsingsactiviteiten documenteerde.
Achtervolgd door huurmoordenaars probeert Josta het dossier in handen te krijgen, en haar speurtocht leidt uiteindelijk tot een confrontatie met de man die haar leven verwoestte. En hij plaatst haar opnieuw voor een gruwelijke keuze…

[Bron: Luitingh-Sijthoff]

Mijn mening

Het betreft een ware nachtmerrie als Josta wakker wordt en ontdekt dat er 10 dagen van haar leven verdwenen zijn en dat ze ook nog eens slachtoffer is geworden van een orgaanroof. Het zet direct de toon voor deze thriller waarin we meer ontdekken over het leven van Josta. Zo groeide ze als kind op in het voormalige DDR, werd ze daar als getalenteerd kunstenaar door het regime opgeleid tot kunstvervalser en is ze door de Stasi opgepakt geweest op verdenking van het stelen van een dossier. Na de val van de Muur komt ze in Nederland terecht en nu, jaren later, lijkt het verleden haar plots alsnog in te halen. Want dat dossier blijkt nog steeds voor bepaalde mensen een gevaar te zijn. De keuzes die ze vervolgens maakt om te overleven lijken dan ook volkomen logisch met haar heftige DDR-verleden.

De geschiedenis van en het leven destijds in de DDR is onmisbaar voor het begrip op het doen, laten en denken van Josta. Auteur Niewierra weet dit zo goed te beschrijven dat het soms heel realistisch en beklemmend aanvoelde. Voor mijn gevoel gaf het een aardig beeld hoe het leven er toen voor velen in de DDR moet hebben uitgezien. Wat dat betreft heb ik echt meegeleefd met Josta, die ware girlpower en overlevingsdrang blijkt te hebben.

Ook Niewierra’s eigen schilderervaringen komen zeer goed van pas in de scenes waarin ze het gevoel verwoord dat een kunstenaar heeft tijdens het schilderen of bij het zien van bepaalde schilderijen. Ook voor mij als lezer kwamen de expressionistische schilderijen zo een beetje tot leven.

Dit verhaal bevat nog een tweede verhaallijn van een onbekend persoon die het verhaal vertelt van Josta gedurende haar tijd in de Stasigevangenis. Het gaf een extra dimensie doordat het verhaal zo van twee kanten wordt belicht. Fijn ook dat het cursief gedrukt was, zodat je duidelijk wist wiens kant van het verhaal je las. De onthulling van de onbekende persoon gebeurde gaandeweg en was in dat opzicht geen grote verrassing, maar hoe de zaken als een puzzel in elkaar valt, is geweldig bedacht. Niewierra weet hoe ze de lezer geboeid kan houden, door steeds mondjesmaat informatie los te laten en op het einde toch nog met iets nieuws op de proppen te komen.

Deze thriller is zeer zeker niet voor de teerhartigen onder ons, want de martelscènes die in het boek beschreven worden zijn heftig om te lezen. Onbegrijpelijk hoe het toch mogelijk is geweest dat na de verschrikkelijke onderdrukking tijdens WOII men daarna in de DDR gewoon doorging met het mishandelen van mensen. Een van mijn persoonlijke conclusies is dan ook: neem vrijheid nooit voor lief, waar ook ter wereld.

Dit boek is een absolute aanrader als prettig leesbare thriller met een zwarte bladzijde van de Westerse geschiedenis, maar ook met een duidelijke liefde voor de kunstwereld. Het boeit van de eerste tot de laatste pagina en het weet je te raken in meerdere opzichten. 

Look and feel

Deze paperback heeft als leuk extraatje een bedrukt boekblok en past zo ook perfect bij Niewierra’s andere paperback De Camino, waarmee ze onlangs zelfs nog de NS Publieksprijs won en die daarvoor ook al andere thrillerprijzen had gewonen.
Het verhaal speelt zich veelal af in de DDR en een groot deel daarvan in Berlijn. En als je Berlijn zegt, dan zeg je natuurlijk de Brandenburger Tor, die destijds deel uitmaakte van Oost-Berlijn. Een goed gekozen strakke cover helemaal in stijl met het andere boek. Maar ook bijzonder tof dat de Brandenburger Tor doorloopt op de zijkant van het boek.

Conclusie: Een topthriller en een mooie verschijning op de boekenplank, want wenst een lezer zich nog meer?

Verkrijgbaar

Het dossier van Anya Niewierra – (Luitingh-Sijthoff, 2023). Vanaf nu overal verkrijgbaar voor € 17,50 – ISBN 9789021042503 (414 blz.)

Nogmaals dank aan uitgeverij Luitingh-Sijthoff voor het organiseren van opnieuw een leuke lees- en discussieclub op Facebook.