Twee mensen op een ingetogen schilderij. Een zittende, al wat oudere vrouw met rode jurk en een zwart-witte hoofddoek. Naast haar staat een jongetje, half gebogen over haar schoot, terwijl hij een boek leest. Het gaat hier om het schilderij ‘De profetes Hanna onderwijst een kind’ van Willem Drost (1633-1659). Nu te zien in de tentoonstelling ‘Hollandse meesters uit de Hermitage: oogappels van de tsaren‘.
Bron: www.hermitage.ru
De profetes Hanna onderwijst een kind
Het schilderij heeft meerdere namen. Zo staat het in de online catalogus van de Hermitage in Sint Petersburg bekend als ‘Timothy and Lois‘. Het Metropolitan Museum in New York geeft het in de digitale catalogus de naam ‘Hannah and the Infant Samuel‘. En de Hermitage in Amsterdam vermeldt op het informatiebordje de titel ‘De profetes Hanna onderwijst een kind’.
Foto: © Véronique
Ondanks dat er slechts twee mensen voor een lege achtergrond op het schilderij staan afgebeeld, bleef ik toch wat langer staan kijken. Niet in de minste plaats vanwege het boek, maar juist ook door het donker-licht effect wat we zo goed kennen van Rembrandt en de sobere uitstraling van Caravaggio. Wat dat betreft legt de grijze muur waaraan het werk hangt nog eens de nadruk op dit rustgevende schilderij.
Wellicht is de afbeelding een verwijzing naar ‘Grammatica’, een van de zeven vrije kunsten. Traditioneel werd dit verbeeldt als een oude vrouw die een kind leert lezen en schrijven. Wanneer men een schilderij een meer classistische uitstraling wilde geven met het onderwerp onderwijs, dan werd daar vaak de godin Minerva voor gebruikt. Een voorbeeld daarvan kun je vinden in een eerdere blogpost van mij, over het schilderij ‘Allegorie op het onderwijs’ van Ferdinand Bol.
Willem Drost
Ondanks de verschillende namen betreft het allemaal hetzelfde schilderij van de schilder Willem Drost. Ik zeg nu wel zo stellig Willem Drost, maar wist je dat pas rond 1950 is vastgesteld dat het schilderij door hem geschilderd is? Tot die tijd dacht men dat het een werk van Rembrandt betrof. Van de schilder Willem Drost is maar weinig bekend. We weten dat hij net als Ferdinand Bol en Govert Flinck een leerling van Rembrandt is geweest. En dat hij na zijn Amsterdamse leertijd naar Italië is vertrokken. Eerst naar Rome en daarna Venetië, waar hij echter al op 25-jarige leeftijd is overleden.
Foto: © Véronique
Wandtapijt
Behalve dat het werk meerdere benamingen heeft en aan verschillende schilders was toegekend, is het werk ook vermenigvuldigd. En wel als wandtapijt. Tijdens een rondleiding bij de tentoonstelling begreep ik van de Russische conservator dat wanneer een schilderij populair was en een bepaalde cult-status had, dat men in vroegere tijden (zeker in Rusland) er ook graag een wandtapijt van liet maken. Waaronder dus ook dit schilderij. Deze wollen reproductie dateert van het eind van de achttiende eeuw. Bovenaan is nog te zien dat het vroeger werd toegeschreven aan Rembrandt, zijn naam staat daar in het cyrillisch schrift vermeld. Het hieronder afgebeelde tapijt bevindt zich in de collectie van het Metropolitan Museum in New York, maar is geen onderdeel van de vaste tentoonstelling.
Bron: www.metmuseum.org
Dit bookish oogappeltje ‘De profetes Hanna onderwijst een kind’ van Willem Drost en vele andere mooie Oud-Hollandse werken zijn nog tot en met 28 mei 2018 te zien in de Hermitage Amsterdam als onderdeel van de prachtige tentoonstelling ‘Hollandse meesters uit de Hermitage: oogappels van de tsaren‘.