Als tegenwicht aan al het koopgeweld van Black Friday en Cyber Monday, dat overgewaaid is uit de Verenigde Staten naar hier, hanteer ik deze week het moto “kijken, kijken, niet kopen”. Deze week een kennismaking met een schilderij van Ferdinand Bol: “Allegorie op het onderwijs” (1663).
Allegorie op het onderwijs
Bron: www.rijksmuseum.nl
Heb je de afbeelding goed bekeken? Waar viel jouw oog als eerste op? Mijn aandacht werd direct getrokken door de twee putti (ook wel cherubijntjes genoemd) linksonder die een zwaar boek dragen. Daarna zag ik nog een tweede boek op het olieverfschilderij. En ja, dan wil ik natuurlijk meer weten over het kunstwerk.
Bij de meeste mensen zal hun oog als eerst op de gehelmde dame in het midden vallen. Het betreft een symbolische voorstelling van de Romeinse godin Minerva. Zij staat voor onder meer voor wijsheid. De afgebeelde dames betreffen koopmansdochters Margaretha Trip, afgebeeld als Minerva, en haar jongere zusje Anna Maria Trip. Het werk lijkt te willen zeggen dat de oudere de jongere onderwijst. De twee putti met boek slaan misschien wel op de liefde voor kennis. En zou Medusa misschien iets met de schoonheid van de dames te maken kunnen hebben? Maar verder zal ik toch echt eerst een cursus symboliek moeten volgen om aan jullie uit te kunnen leggen waar de pauw of de fontein in de achtergrond voor staat.
Het schilderij is behoorlijk groot (208 x 179 cm), maar begrijpelijk als je weet dat het oorspronkelijk was bedoeld als schoorsteenstuk in het Trippenhuis. Het Trippenhuis dat door vader Louis Trip en oom Hendrik Trip in 1655 is gebouwd en waar ze allen hebben gewoond. Het betreft een burgerpaleis, bestaande uit twee volledige huizen achter een gemeenschappelijke voorgevel. Het gezin van Louis Trip woonden in de rechterhelft. Wist je trouwens dat van 1816 tot en met 1885 het Rijksmuseum in dit pand gevestigd was? En dat de Nachtwacht hier zelfs nog gehangen heeft? Het is maar dat je het weet 😉
Foto: © Amsterdam Municipal Department for the Preservation and Restoration of Historic Buildings and Sites (bMA)
Ferdinand Bol
De schilder Ferdinand Bol (1616-1680) wordt geboren in Dordrecht, waar hij na een schildersopleiding aldaar naar Amsterdam vertrekt om verder in de leer te gaan bij Rembrandt. Dat hij veel van Rembrandt heeft geleerd blijkt wel uit zijn gebruik van licht en schaduw. Vanaf 1641 maakt hij naam als zelfstandig schilder en heeft een succesvolle carrière als portret- en historieschilder. Misschien ken je wel een van de portretten van zijn hand zijn o.a. van Elisabeth Bas (Rijksmuseum), Otto van der Waeyen in Pools kostuum (Museum Boijmans Van Beuningen) of een van de portretten van Michiel de Ruyter (Rijksmuseum, Mauritshuis of National Maritime Museum in Greenwich).
Waar Bol in uitblinkt is zijn kleurgebruik. Als je naar de “Allegorie in het onderwijs” kijkt zie je al die mooie kleuren, maar ik kan uit eigen ervaring zeggen dat het in het echt nog vele malen mooier is. Bijvoorbeeld de goudkleur van de mantel licht heel mooi op als je het van dichtbij ziet. Het schilderij is nu (tot en met 18 februari 2018) te bewonderen in het Amsterdam Museum in de tentoonstelling “Ferdinand Bol en Govert Flinck”.
Heb je ondertussen de handtekening van Ferdinand Bol al ontdekt op het schilderij? Zijn naam staat op de steen onder de voet van Minerva: FBol 1663.
Bron: www.rijksmuseum.nl
Met al deze weetjes weet ik zeker dat je dit schilderij en vele andere werken van Bol beter gaat bekijken. En mocht je bekend zijn met symboliek, dan hoor ik natuurlijk graag je mening daarover.
Dank je! Met veel plezier gelezen, liefde voor kennis, liefde voor onderwijs, mooi vak hebt ik toch;-) behalve vandaag, geen zin in nakijkwerk. Mooi schilderij en leuke weetjes! Fijne dag en goede week!